تشبیه تواضع (قرآن)خداوند در قرآن به ما دستور داده همانطور که پرندگان بال خود را می گشایند شما هم همانگونه تواضع داشته باشید. ۱ - تشبیه به گشودن بال پرندگانتواضع در برابر دیگران به گشودن بال پرندگان تشبیه شده است. لا تمدن عینیک الی ما متعنا به ازوجـا منهم ولا تحزن علیهم واخفض جناحک للمؤمنین.(بنابر این،) هرگز چشم خود را به نعمتهای (مادّی)، که به گروه‌هایی از آنها (= کفّار ) دادیم، میفکن! و بخاطر آنچه آنها دارند، غمگین مباش! و بال (عطوفت) خود را برای مؤمنین فرود آر! (« خفض جناح » تمثیل و تشبیه تواضع به خفض جناح پرندگان است.) .دستور سومى که به پیامبر مى دهد در زمینه تواضع و فروتنى و نرمش در برابر مؤمنان است مى فرماید: ((بالهاى خود را براى مؤمنان بگستر و پائین بیاور)) (و اخفض جناحک للمؤ منین ).این تعبیر کنایه زیبائى از تواضع و محبت و ملاطفت است همانگونه که پرندگان به هنگامى که مى خواهند نسبت به جوجه هاى خود اظهار محبت کنند آنها را زیر بال و پر خود مى گیرند، و هیجان انگیزترین صحنه عاطفى را مجسم مى سازند، آنها را در مقابل حوادث و دشمنان حفظ مى کنند و از پراکندگى نگه مى دارند!در حقیقت این تعبیر کنائى فشرده کوتاه مطالب فراوانى را در خود نهفته دارد!. ۱.۱ - تواضع والدینواخفض لهما جناح الذل من الرحمة وقل رب ارحمهما کما ربیانی صغیرا.و بالهای تواضع خویش را از محبّت و لطف، در برابر آنان فرود آر! و بگو: «پروردگارا! همانگونه که آنها مرا در کوچکی تربیت کردند، مشمول رحمتشان قرار ده!» .کلمه ((خفض جناح))(پر وبال گستردن ) کنایه است از مبالغه در تواضع وخضوع زبانى وعملى ، واین معنا از همان صحنه اى گرفته شده که جوجه بال وپر خود را باز مى کند تا مهر و محبت مادر را تحریک نموده واورا به فراهم ساختن غذا وادار سازد، وبه همین جهت کلمه جناح را مقید به ذلت کرده وفرمود: ((جناح الذل))ومعناى آیه این است که : ((انسان باید در معاشرت وگفتگوى با پدر و مادر طورى روبروشود که پدر و مادر تواضع وخضوع اورا احساس کنند، و بفهمند که اوخود را در برابر ایشان خوار مى دارد، ونسبت به ایشان مهر و رحمت دارد))این در صورتى است که ((ذل)) به معناى خوارى باشد، واگربه معناى مطاوعه باشد از گستردن بال مرغان جوجه دار ماءخوذ شده که از در مهر ومحبت بال خود را براى جوجه هاى خود باز مى کنند تا آنها را زیر پر خود جمع آورى نمایند، واز سرما وشکار شدن حفظ کنند. واخفض جناحک لمن اتبعک من المؤمنین.و بال و پر خود را برای مؤمنانی که از تو پیروی می‌کنند بگستر! ۲ - پانویس۳ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۹، ص۶۳، برگرفته از مقاله «تشبیه تواضع» |